Với hơn 20 triệu người dùng mỗi tháng từ hơn 60.000 trường học trên 150 quốc gia, ứng dụng ClassIn gọi vốn thành công 265 triệu USD,được GSV xếp trong top 50 Edtech toàn cầu 2020.
Đại dịch Covid-19 buộc hàng triệu học sinh chuyển từ các lớp học truyền thống sang hình thức học qua mạng (online). Tuy nhiên, việc học online được thực hiện chủ yếu qua các phần mềm thiết kế cho công việc, dẫn đến hạn chế trong tương tác giữa học sinh và giáo viên vì thiếu vắng nhiều tính năng cho việc giảng dạy như giao bài tập, tạo đề thi.
Để khắc phục những hạn chế đó, ClassIn ra đời. Khác các nền tảng họp trực tuyến, ứng dụng được xây dựng dành riêng cho trường học và tổ chức giáo dục. Phần mềm được thiết kế để mang trải nghiệm học trực tuyến giống hệt như học ngay trong lớp, trong đó yếu tố sư phạm được đặt lên hàng đầu. Giáo viên có thể tạo các bài kiểm tra ngay trong lớp học, giao và chấm bài dễ dàng, khuyến khích học sinh tham gia phát biểu qua hệ thống điểm thưởng. Giáo viên cũng nắm được mức độ hiểu bài của học sinh nhờ loạt công cụ giảng dạy được tích hợp sẵn trong ứng dụng.
Nhiều công cụ giảng dạy được tích hợp trong ứng dụng.
Về quản lý, ClassIn giúp nhà trường điểm danh học sinh. Đồng thời, ban quản lý có thể theo dõi giám sát tất cả các lớp học đang diễn ra và kịp thời hỗ trợ kỹ thuật khi cần thiết. Hơn thế, báo cáo học tập với hơn 44 loại dữ liệu khác nhau giúp giáo viên, phụ huynh và nhà trường có thể nắm bắt tình hình học tập của học sinh nhanh chóng ngay khi lớp học kết thúc.
Báo cáo học tập giúp học sinh và nhà trường đánh giá chất lượng đào tạo.
Ứng dụng cũng giải quyết nỗi lo về mạng yếu hay chập chờn nhờ công nghệ đám mây độc quyền. Theo đó, ứng dụng yêu cầu băng thông Internet thấp, độ trễ trung bình dưới hơn 300 mili giây, việc mất tiếng hay hình ảnh hầu như bằng không.
Năm 2020, ứng dụng đã tăng trưởng 800%, đạt hơn 20 triệu người dùng mỗi tháng từ hơn 150 quốc gia. “ClassIn đã tạo ra sản phẩm chất lượng cao, mang tầm quốc tế và trong tương lai sẽ định hình nền giáo dục của toàn thế giới”, ông Huang Liming – đối tác của quỹ đầu tư GL Ventures cho biết. GSV – quỹ đầu tư giáo dục nổi tiếng thế giới cũng bình chọn ClassIn là một trong 50 Edtech hàng đầu thế giới trong năm qua.
Ứng dụng được sử dụng tại các trường đại học như Đại học Bắc Kinh, Đại học Cairo tại Ai Cập, Đại học Alcala tại Tây Ban Nha và Đại học Abu Dhabi tại Các tiểu Vương quốc Ả Rập thống nhất. Tổ chức Giáo dục, Văn hóa và Khoa học Liên đoàn Ả Rập – ALESCO, liệt kê ClassIn vào danh sách các giải pháp giảng dạy từ xa cho các trường đối tác.
Thông qua ứng dụng, giáo viên dễ dàng nắm bắt việc hiểu bài của học sinh ngay trong lớp học.
Ông Junbo Song, nhà sáng lập và CEO của ClassIn cho biết: “Mục tiêu của chúng tôi là phát triển công nghệ và thiết kế nhằm đem đến trải nghiệm học tập trực tuyến hiệu quả hơn mô hình lớp học truyền thống”. Phiên bản ClassIn X vừa được ra mắt gần đây giúp số hoá lớp học truyền thống bằng cách biến bảng đen thông thường trở thành bảng tương tác, sử dụng máy tính bảng kết nối từ xa cho các hoạt động học và chơi, làm bài kiểm tra với mức độ tương tác và linh hoạt cực kì cao.
Theo bà Trương Lê Quỳnh Tương, Giám đốc điều hành ClassIn Việt Nam, giáo dục và công nghệ cần có tiếng nói chung, hướng đến hiệu quả đào tạo.
Tại buổi tọa đàm “Tương lai của giáo dục trực tuyến tại Việt Nam” do ClassIn – nền tảng dạy học trực tuyến cùng Đại học Hoa Sen TP HCM tổ chức, bà Trương Lê Quỳnh Tương, Giám đốc điều hành của ClassIn tại Việt Nam chia sẻ: “Sau dịch Covid-19, Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra nhiều chính sách cởi mở khiến nhiều trường đại học, các trường phổ thông và các đơn vị giáo dục chuyển dịch nhiều hơn trong đào tạo trực tuyến”.
Bà Trương Lê Quỳnh Tương – Giám đốc điều hành ClassIn tại Việt Nam. Ảnh: ClassIn.
Theo bà Tương, khi nhiều trường áp dụng công nghệ một cách máy móc, không lấy người học làm trung tâm sẽ dẫn đến việc dạy và học trực tuyến kém hiệu quả. Khoảng 80 – 90% học sinh, sinh viên tại Việt Nam đã tiếp cận với giáo dục trực tuyến. Tuy nhiên, giáo viên và học sinh không có sự chuẩn bị trước, không có công cụ hỗ trợ phù hợp nên không yêu thích và đánh giá thấp hình thức học này.
Các diễn giả cùng chung nhận định, việc chuyển đổi từ học trực tiếp sang trực tuyến không chỉ nhằm mục đích phòng ngừa dịch bệnh xảy ra lần nữa, mà ngành giáo dục nên xem đây là bước phát triển dài hạn trong tương lai. Để làm được điều này, giáo dục và công nghệ cần có tiếng nói chung, hướng đến mục tiêu đặt hiệu quả đào tạo làm ưu tiên.
Diễn giả thảo luận tại sự kiện. Ảnh: ClassIn.
Đại diện ClassIn cho biết, nền tảng này được thiết kế riêng giúp trải nghiệm dạy học trực tuyến tương tự như dạy học truyền thống, với các tính năng tối đa hoá hoạt động tương tác giữa giáo viên với học viên. Cụ thể, các học viên cộng tác đồng thời trên bảng đen, thảo luận nhóm, giáo viên có thể điểm danh, giao bài tập, sửa bài ngay trên lớp.
PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Hoa Sen cho rằng dù áp dụng công nghệ, thì giáo dục trực tuyến cũng phải đặt người học làm trọng tâm. Phần lớn các sinh viên Đại học Hoa Sen sẵn sàng làm quen và tiếp cận với việc học tập trực tuyến. Tuy nhiên, để việc đào tạo trực tuyến hiệu quả, cơ sở hạ tầng công nghệ nói chung nên được đầu tư và cải thiện, các trường nên chọn hệ thống quản lý học tập tốt và có thể kết hợp nhiều công cụ công nghệ vào giáo dục và đào tạo.
Bà Ngô Thuỳ Ngọc Tú – Nhà sáng lập và là Chủ tịch hội đồng quản trị của tổ chức giáo dục YOLA cho biết: “Ngoài việc các giáo viên được đào tạo bài bản về phương pháp giảng dạy và sử dụng thành thạo công nghệ trực tuyến để truyền đạt kiến thức hiệu quả đồng thời truyền cảm hứng cho học sinh. Yếu tố cuối cùng nhưng cực kỳ quan trọng là công nghệ tiên tiến nên nền tảng giáo dục trực tuyến như ClassIn rất có thể hỗ trợ về điều đó”.
Ông Đỗ Văn Nhẫn – Giám đốc chiến lược của ClassIn tại Việt Nam. Ảnh: ClassIn.
Vấn đề khảo thí cũng được thảo luận tại sự kiện. Ông Đỗ Văn Nhẫn, Giám đốc chiến lược của ClassIn, bài thi trắc nghiệm trực tuyến có thể triển khai nhờ vào việc ứng dụng AI trong việc giám sát qua webcam, đảm bảo tính trung thực của kết quả thu được. Tương lai của công nghệ giáo dục sẽ là các ứng dụng dành riêng cho đào tạo, nền tảng di động và mô hình giáo dục kết hợp giữa trực tuyến và trực tiếp.
Ông Nhẫn cũng cho biết thêm, tương lai của công nghệ giáo dục sẽ là các ứng dụng dành riêng cho đào tạo, nền tảng di động và mô hình giáo dục kết hợp giữa “online” và “offline” học trực tiếp và trực tuyến (không viết nửa Anh nửa Việt) giúp nâng cao trải nghiệm học tập. Xu thế học trực tuyến vẫn sẽ tiếp tục tăng trưởng và dần được chấp nhận như một phần tất yếu của việc giảng dạy. Do đó, việc tích hợp công nghệ giảng dạy trực tuyến vào các lớp học truyền thống sẽ trở thành xu thế và định hình bức tranh thị trường giáo dục của Việt Nam trong thời gian tới.
Trong khi một số địa phương quyết định dừng học trực tuyến đối với học sinh lớp 1, lớp 2. Nhiều em học sinh tại một trường tiểu học ở TP.HCM lại muốn được học online lâu hơn.
Vậy điều gì lại tạo ra sự khác biệt như thế?
Ghi nhận từ các trang mạng xã hội, thật không khó để tìm thấy nhiều phàn nàn chán nản từ các bậc phụ huynh về chất lượng dạy học trực tuyến khi dịch Covid-19 đã bước sang năm thứ hai. Với nhiều đơn vị giáo dục, việc dạy trực tuyến vẫn là được xem là giải pháp đối phó tình thế, và nhà trường sẽ dạy bù khi đi học lại. Tuy nhiên, vẫn không thiếu những đơn vị chủ động chuẩn bị từ trước tết và đầu tư nghiêm túc về công nghệ và nội dung để những lớp học trực tuyến diễn ra một cách vui tươi và hào hứng.Thay vì phải “tự bơi” khi tổ chức giảng dạy trực tuyến, cô Bùi Thị Tuyết Trinh – Khối trưởng khối lớp 1 của Trường mầm non và tiểu học ICS (TP.HCM) cho biết: “Ngay trước kỳ nghỉ tết, ban lãnh đạo của nhà trường đã có một buổi gặp mặt với toàn thể giáo viên để chuẩn bị tâm thế và tinh thần sau tết, cả trường có thể tiếp tục học online. Vì vậy chúng tôi không có gì quá bất ngờ”.Bà Nguyễn Thúy Uyên Phương – Chủ tịch Hội đồng Trường ICS, chia sẻ: “Trường không xem việc dạy học trực tuyến là một việc làm mang tính chất đối phó. Thay vào đó, trường xem học tập trực tuyến là kỹ năng tự học quan trọng trong tương lai, giúp các em khai phá những chân trời tri thức mới.“Ngày nay, những trường đại học hàng đầu đều có các kho học liệu mở. Vậy, hà cớ gì mình chỉ khu trú con em trong một lớp học truyền thống với 4 bức tường và nhiều giới hạn khác?”, bà Uyên Phương đặt vấn đề.Từ kinh nghiệm triển khai việc dạy và học online tại trường, bà Uyên Phương cho rằng có 4 yếu tố chính làm nên mô hình học online hiệu quả. Các yếu tố này gồm: Nền tảng công nghệ, phương pháp giảng dạy của giáo viên, sự hợp tác của phụ huynh, các công việc hỗ trợ vận hành khác.Về nền tảng công nghệ, năm nay mà trường đầu tư sử dụng phần mềm dạy học trực tuyến chuyên dụng – ClassIn. Điểm nổi bật của phần mềm này là khả tương tác đa chiều, mô phỏng tới 90% hoạt động của lớp học truyền thống.
Lớp học tương tác cao trên phần mềm dạy học ClassIn
Ông Đỗ Văn Nhẫn – Giám đốc chiến lược của ứng dụng trực dạy học trực tuyến Classin tại Việt Nam đánh giá: “Thực tế, các đơn vị giáo dục vẫn đang sử dụng các phần mềm hội họp chứ không phải các phần mềm thiết kế riêng cho dạy học trực tuyến. Vì vậy, giáo viên phải độc thoại ròng rã nhiều giờ, lại không thể giao bài tập hay tổ chức nhiều hoạt động tương tác cho học sinh tham gia”, ông Nhẫn kết luận.
Bên cạnh nền tảng công nghệ, bà Uyên Phương cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của phương pháp dạy học. Bởi “máy móc hay công nghệ nào cũng là một công cụ vô hồn nếu người dạy không biết cách khai thác nó”. Dựa trên các nhóm tính năng của ClassIn, các thầy cô đã chủ động xây dựng tài liệu giảng dạy mới theo hình thức “game hóa”, lồng ghép hình ảnh sống động vào bài giảng. Với những học sinh tích cực phát biểu hoặc có câu trả lời đúng, ngay lập tức, giáo viên có thể khích lệ bằng cách tặng cup, gửi lời khen. Giờ học về các loại phương tiện giao thông, trên màn hình máy tính hiện rõ các hình ảnh đẹp mắt cho phép các em kéo thả, hoặc tô màu, hoàn toàn phù hợp với lứa tuổi của các em.“Sáng nay con được 7 cái cúp. Con chơi trò chơi đố vui, trò ‘check-in cảm xúc’, con vẽ 14 cái mặt cười. Con học online còn được chơi đố vui nhiều lần hơn ở trường”, là cảm nhận của bé Hoàng Minh 6 tuổi khi học môn Tập Đọc trên phần mềm ClassIn.
Các học sinh được thưởng cup trên ClassIn nếu tích cực tham gia lớp học
Mặt khác, khi thực hiện dạy học online chúng ta cũng cần một nề nếp học tập mới. Nề nếp bao gồm không gian học tập, giờ giấc ngồi vào máy và thái độ xem việc học online là việc học nghiêm túc. Để thực hiện điều này, trước khi dạy online, nhà trường cần có những buổi họp mặt với phụ huynh để làm rõ các mong đợi, những điều phụ huynh có thể làm để giúp các con học tập tốt hơn.Chị Hoàng Anh, phụ huynh của bé Hoành Minh đang học lớp 1 chia sẻ: “Trước đây dạy online như kiểu mình nói chuyện với cái đầu gối. Còn bây giờ mình có các game tương tác, các câu hỏi đố vui có nhiều hình ảnh sinh động. Để làm được điều này, mình thấy việc dạy online còn cực hơn dạy offline vì thầy cô không hề ngồi chơi. Mình mong dần dần xã hội và các phụ huynh sẽ hiểu được sự vất vả của thầy cô”.
Giáo viên năng động và sáng tạo khi giảng dạy online
Thiết nghĩ, đã đến lúc cần xóa đi tư duy dạy học online không tốt bằng dạy học truyền thống bởi lẽ khi có sự đầu tư nghiêm túc về nền tảng công nghệ, nội dung và phương pháp giảng dạy, các lớp học trực tuyến vẫn tràn đầy năng lượng và duy trì tình yêu với việc học cho các em học sinh.
Khoảng 80-90% học viên tại Việt Nam đã tiếp cận hình thức học online trong thời kỳ đại dịch. Tuy nhiên, vì tình huống ép buộc, giáo viên và học sinh đã phải chuyển lên online mà không có sự chuẩn bị, không có công cụ phù hợp, nên họ cũng không “mặn mà” ở lại khi mọi thứ quay trở lại bình thường.
Nguồn: Maika Elan cho Vietcetera
“Đại dịch buộc mọi người phải học online, nhưng thị trường giáo dục trực tuyến tại Việt Nam sẽ không tăng trưởng nhanh cho đến khi chất lượng giảng dạy online đạt chuẩn ngang ngửa so với offline.” – Đó là lời mở đầu từ hai đại diện của ClassIn – giải pháp lớp học trực tuyến có mặt trong Top 50 Edtech hàng đầu thế giới.
Vietcetera có cơ hội được trò chuyện cùng chị Quỳnh Tương – Country Representative, và anh Nhẫn Đỗ – Customer Success Manager của ClassIn để tìm hiểu thêm về bức tranh giáo dục trực tuyến tại Việt Nam hậu COVID-19.
Tại sao giáo viên và học sinh Việt Nam không mặn mà với chuyện dạy – học online?
Quỳnh Tương: Đợt dịch vừa rồi, cả hệ thống giáo dục đứng trước thách thức phải chuyển đổi việc dạy và học từ phương pháp truyền thống lên online trong thời gian rất ngắn. Tuy nhiên, theo quan sát của ClassIn thì phần lớn các phụ huynh, học sinh và giáo viên chưa đánh giá cao chất lượng giảng dạy trực tuyến trong năm vừa rồi. Điều này bắt nguồn từ những vấn đề sau:
Đội ngũ giáo viên chưa có sự chuẩn bị đầy đủ kỹ năng để giảng dạy trực tuyến;
Chưa có nhiều nội dung bài giảng được thiết kế cho việc dạy online. Thực tế, các đơn vị giáo dục vẫn đơn giản là mang học liệu offline lên dạy online;
Tương tự, các công cụ sử dụng để giảng dạy trực tuyến không được thiết kế cho giáo dục. ‘Học hành’ đòi hỏi rất nhiều yếu tố khác so với ‘họp hành’, ví dụ như điểm danh, phát bài tập, tương tác trong lớp học.
Chị Quỳnh Tương, Country Representative của ClassIn. | Nguồn: Maika Elan cho Vietcetera.
Nếu không phải là đại dịch, thì lý do gì khiến việc dạy – học online cần thiết tại Việt Nam?
Nhẫn Đỗ: Từ góc nhìn cá nhân, tôi thấy việc ứng dụng công nghệ vào giảng dạy sẽ giải quyết được 3 bài toán:
Mất cân bằng giữa chất lượng giáo dục ở khu vực nông thôn và miền núi so với thành thị: có rất ít giáo viên giỏi chịu trở về nông thôn do điều kiện cơ sở vật chất và lương thưởng không hấp dẫn. Vì thế nên với việc học trực tuyến, các em học sinh vùng nông thôn có cơ hội học với giáo viên chất lượng, hoặc xa hơn là các học viên sinh sống tại Việt Nam có nhu cầu tiếp cận các giáo sư đầu ngành tại các quốc gia khác.
Chi phí hợp lý: giảng dạy online giúp tối ưu hoá nhiều loại chi phí nên các khoá học online vừa túi tiền hơn rất nhiều so với lớp học offline.
Bài toán tăng trưởng: với cấp quản lý của các đơn vị giáo dục truyền thống, nếu tiếp tục đi theo con đường hiện tại, việc tăng trưởng số lượng học sinh sẽ diễn ra rất chậm. Mỗi khi muốn mở trung tâm mới, các đơn vị giáo dục phải đầu tư rất nhiều chi phí, thuê nhân viên. Dạy – học online giúp rút ngắn lộ trình tăng trưởng.
Những yếu tố này chính là cơ sở giúp việc dạy – học online tiếp tục tồn tại và phát triển.
Anh Nhẫn Đỗ – Customer Success Manager của ClassIn. | Nguồn: Maika Elan cho Vietcetera.
Vậy còn lời giải cho bài toán ‘dạy – học online hiệu quả’?
Quỳnh Tương: Công cụ là yếu tố đầu tiên và cơ bản nhất để dạy và học online hiệu quả.
Giáo viên cần một nền tảng được thiết kế riêng cho mục đích giáo dục, có đầy đủ các công cụ để dạy online giống như dạy offline. Tiếp đến là đào tạo để giáo viên hiểu rõ tính chất của môi trường học online, từ đó họ biết cách điều chỉnh phương pháp giảng dạy trước, trong và sau khi học online.
Nhẫn Đỗ: Nói vui một chút, bản chất của Edtech là Education phải nhiều hơn Technology, tức công nghệ chỉ là công cụ để hỗ trợ giáo dục thôi. Tính tương tác và nội dung bài giảng vẫn là yếu tố trọng tâm, bất kể là online hay offline. Giáo viên không thể ‘thao thao bất tuyệt’ suốt 45-90 phút học được, phải có các hoạt động để tương tác, lôi kéo học sinh tham gia bài giảng.
Yếu tố thành bại trong đợt dịch qua là do khả năng soạn thảo giáo trình online quyết định. Tại một số nơi, họ xây dựng cả một bộ phận chuyên môn làm công tác soạn thảo – thử nghiệm – đánh giá – chỉnh sửa trước khi cho ra một bộ giáo trình hoàn chỉnh (gồm bài giảng và các hoạt động tương tác). Công việc này tốn rất nhiều thời gian và không thể chỉ phụ thuộc vào giáo viên.
“Bản chất của Edtech là Education phải nhiều hơn Technology, tức công nghệ chỉ là công cụ để hỗ trợ giáo dục thôi.” | Nguồn: Maika Elan cho Vietcetera.
Như vậy, ClassIn có thể giúp người làm giáo dục trực tuyến như thế nào?
Quỳnh Tương: Nguyên lý thiết kế sản phẩm của ClassIn là mang lại một trải nghiệm dạy – học online tương tự như offline. Để làm được điều này, ClassIn đã dành nhiều thời gian để quan sát cách tổ chức của lớp học offline, thiết kế sản phẩm lớp học ảo với các tính năng sao cho có thể tăng tính tương tác và mang lại trải nghiệm học online như ngay trong lớp học offline.
Hiện tại, 90% các hoạt động diễn ra trong lớp (điểm danh, phát bài tập, kiểm tra, tổ chức họp nhóm) có thể diễn ra tại ClassIn. Các hoạt động này khuyến khích sự tương tác, tăng thời lượng phát biểu của học viên, thêm thời gian quan sát cho giáo viên. Cuối buổi học, giáo viên có thể sử dụng các tính năng giao bài kiểm tra, trắc nghiệm để kiểm tra tỉ lệ hiểu bài của học sinh.
Được biết, ClassIn phục vụ nhiều khách hàng lớn trong giáo dục trên thế giới và Việt Nam. ClassIn đã đồng hành với các đối tác để giúp họ chuyển đổi lên online như thế nào?
Nhẫn Đỗ: Bước đầu tiên luôn là trả lời câu hỏi “Tại sao lại muốn dạy – học online?” một cách cụ thể và thành thật. Có rất nhiều đơn vị xem việc “go online” như một xu thế, một giải pháp tạm thời. Nhưng không, “go online” là một chiến lược lâu dài, phụ thuộc lớn vào tầm nhìn của người đứng đầu đơn vị giáo dục. Phải có mục đích “go online” rõ ràng thì mới cam kết đầu tư dài hạn và kiên nhẫn trong quá trình chuyển đổi được.
Tiếp đến, ClassIn sẽ tư vấn quy mô lớp học và hình thức giảng dạy phù hợp cho từng đơn vị. Chuyển lên online 100% là điều không tưởng với các đơn vị truyền thống, thường họ sẽ cần trải qua thời kỳ “quá độ” – “Online-Merge-Offline” (OMO) – kết hợp giữa online và offline theo tỷ lệ phù hợp để giáo viên và học sinh làm quen dần.
Quá trình thay đổi luôn vấp phải nhiều khó khăn đặc biệt từ đội ngũ vận hành, giáo viên và cả học viên, ClassIn sẽ hỗ trợ các hoạt động đào tạo và hỗ trợ đội ngũ phát triển nội dung, nâng cao năng lực giáo viên để mọi người tự tin và thoái mái khi dạy học online.
Dự định của ClassIn tại thị trường Việt Nam trong năm 2021 tới đây là gì?
Quỳnh Tương: Chúng tôi tin rằng mô hình lớp học truyền thống vẫn nắm giữ vai trò quan trọng trong môi trường giáo dục tại Việt Nam. Thị trường giáo dục trực tuyến tại Việt Nam sẽ không tăng trưởng nhanh, cho đến khi chất lượng giảng dạy online đạt chuẩn ngang ngửa so với offline. Các đơn vị cung cấp các khoá học trực tuyến cần phải không ngừng nỗ lực để thay đổi thái độ của phụ huynh và học sinh đối với mô hình này.
Tuy nhiên, xu thế học online vẫn sẽ tiếp tục tăng trưởng, và dần được chấp nhận như một phần tất yếu của việc giảng dạy. Do đó, việc tích hợp công nghệ giảng dạy trực tuyến vào các lớp học truyền thống sẽ trở thành xu thế và định hình bức tranh thị trường giáo dục của Việt Nam trong thời gian tới.
Năm 2021 này, ClassIn sẽ tiếp tục cung cấp nền tảng giảng dạy tương tác cao và phát triển các giải pháp phù hợp với mô hình Online–Merge–Offline (OMO). Chúng tôi hy vọng rằng với công cụ phù hợp, sự đầu tư từ các nhà giáo dục, nhà hoạch định chính sách thì giáo dục trực tuyến tại Việt Nam sẽ cất cánh.
